Organizacija za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG organizovala je u hotelu „CUE“ u Podgorici Konferenciju pod nazivom “Izazovi zaštite intelektualne svojine”.

Konferencija, koja je organizovana 03. marta, imala je za cilj pružanje doprinosa razvoju institucionalnih mehanizama saradnje između organizacija civilnog društva i državnih organa nadležnih za primjenu propisa iz oblasti pregovaračkog poglavlja 7 u pristupnim pregovorima sa Evropskom unijom – Intelektualna svojina.

Prisutnima su se u uvodnom dijelu obratili izvršni direktor PAM-a CG Vasilije Raičević, generalna direktorica Direktorata za unutrašnje tržište i konkurenciju u Ministarstvu ekonomskog razvoja i turizma  Jasna Vujović, predstavnica Delegacije EU u Crnoj Gori Nina Marković i izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević.

Nakon uvodnog obraćanja, prisutni su imali priliku da, u okviru održanog panela, čuju nešto više o trenutnom stanju na polju zaštite intelektualne svojine u postupcima pred sudom, o čemu je govorila sudija i v.d. predsjednice Privrednog suda Crne Gore Dijana Raičković. Na tamu autorskih ugovora govorio je prof. dr Slobodan Marković, redovni profesor na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu, ekspert WIPO-a (Svjetske organizacije za intelektualnu svojinu) koji je učestvovao u izradi Strategije razvoja intelektualne svojine u Crnoj Gori. O kolektivnom ostvarivanju muzičkih autorskih prava u digitalnom okruženju govorio je  Srećko Barbarić, član BTC SubCo CISAC-a i pomoćnik direktora SOKOJ-a dok je mr Mladen Koprivica, samostalni savjetnik u Ministarstvu ekonomskog razvoja i turizma prisutnima predstavio perspektive razvoja industrijske svojine u Crnoj Gori. Panelom je moderirao advokat i pravni konsultant PAM-a CG Ibrahim Smailović.

Konferenciju je otvorila generalna direktorica Direktorata za unutrašnje tržište i konkurenciju u Ministarstvu ekonomskog razvoja i turizma Jasna Vujović i tom prilikom ocijenila da je sistem zaštite intelektualne svojine u Crnoj Gori postavljen na zdravim i održivim osnovama, zahvaljujući rezultatima koje Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma u kontinuitetu ostvaruje u saradnji sa drugim institucijama. Vujović je naglasila važnost zajedničkog djelovanja pri kontinuiranom podizanju svijesti javnosti o značaju i benefitima prava intelektualne svojine, kao i stvaranju ambijenta u kojem će nosioci prava intelektualne svojine nesmetano uživati u plodovima svog intelektualnog rada.

„Izvršeno je usklađivanje Zakona o autorskom i srodnim pravima, Zakona o žigu i Zakona o patentima se relevantnim izvorima prava Evropske unije, te ratifikovana Konvencija o evropskom patentu, Marakeški sporazum za olakšanje pristupa objavljenim djelima za osobe koje su slijepe, slabovide ili imaju druge poteskoće u korišćenju štampanih materijala i Singapurski ugovor o žigovnom pravu. Možda i najznačajnije dostignuće predstavlja to što je Crna Gora 01. oktobra 2022. godine postala punopravna članica Evropske patentne organizacije” naglasila je Jasna Vujović.

Ispred Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori učesnicima Konferencije se obratila Nina Marković. Ona je u ime Delegacije EU poručila da je crnogorsko zakonodavstvo u oblasti intelektualne svojine u velikoj mjeri usklađeno sa zakonodavstvom EU. Međutim, njegova praktična implementacija nije uvijek laka. “Zadovoljstvo nam je što je ovaj događaj okupio sve važne aktere da sjednu za isti sto – zakonodavce, nadležni sud, organizacije za kolektivno upravljanje i nosioce prava, kako bi razgovarali o pitanjima od zajedničkog interesa. Takva saradnja je neophodna da bi se prevazišli izazovi i osigurao veći stepen zaštite prava intelektualne svojine. Svjesni smo da je upravljanje autorskim pravima izuzetno složen zadatak, koji zahtijeva odgovarajuću infrastrukturu, logistiku, znanje i stručnost, a prije svega odgovarajući pravni okvir koji omogućava zaštitu intelektualne svojine njihovih vlasnika, istakla je Marković.

Autorska djela treba adekvatno zaštititi i uspostaviti efikasne mehanizme koji će osigurati poštovanje uloga, prava i obaveza svakog aktera u ovom procesu. Jednako je važno edukovati širu javnost da je neovlašćeno korišćenje sadržaja zaštićenog autorskim pravima kažnjivo.

Sa sve većom dostupnošću muzike na Internetu i servisa za striming, koji ne poznaju granice i koji se koriste u velikoj mjeri, organizacijama za ostvarivanje kolektivnih prava je postavljen dodatni izazov da obezbijede multiteritorijalno licenciranje i ojačaju kapacitete.

Takođe, potrebno je donijeti zakonske odredbe o zaštiti autorskih i srodnih prava na Internetu. Ova oblast trenutno nije regulisana u Crnoj Gori, tako da ohrabrujemo nadležne da počnu da rade na predmetnim zakonskim odredbama” istakla je Nina Marković.

Izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje gđa Daliborka Uljarević istakla je da se  oblast intelektualne svojine može dodatno unaprijediti jer činjenica da se u sudskim sporovima nedvosmisleno dokazuje da dolazi do kršenja autorskih i srodnih prava je opominjuća je da nemamo dovoljno razvijenu svijest kod ključnih zainteresovanih strana. S toga je neophodno da se o ovoj važnoj oblasti više govori. Uljarević je ukazala na značaj programa Evropske unije pod nazivom M’BASE za organizacije civilnog društva u cilju jačanja njihovih kapaciteta za specifične oblasti.

Izvršni direktor PAM-a CG Vasilije Raičević je u svom obraćanju naglasio da je jedna od međunarodnih obaveza Crne Gore u procesu evropskih integracija poštovanje prava intelektualne svojine, odnosno autorskog i srodnih prava, te da PAM CG daje veliki doprinos u procesu pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji kada je u pitanju oblast iz pregovaračkog poglavlja 7 – Intelektualna svojina.

Crna Gora je uspostavila pravni okvir u kojem je zabranjeno bez dozvole i besplatno koristiti autorska djela domaćih i stranih autora na njenoj teritoriji i siguran sam da ćemo u saradnji sa državnim organima doprinijeti efikasnijoj zaštiti muzičkih autora i spriječiti nelegalno korišćenje autorskih djela. Efikasnom institucionalnom saradnjom organizacija civilnog društva i državnih organa nadležnih za primjenu propisa iz ove oblasti na najbolji način se afirmiše legalno korišćenje intelektualne svojine, a u okviru iste autorskog i srodnih prava, što će, nesumnjivo, doprinijeti stimulaciji zajedničkih aktivnosti podrške kulturi i kreativnom sektoru i prihvatanju evropskih standarda, te u konačnom vladavini prava.

PAM CG je od 2011. godine punopravan član CISAC-a (Svjetske konfederacije društava autora i kompozitora) koji predstavlja najveću mrežu autora sa više od 230 autorskih društava i 4 miliona aktivnih stvaralaca svih repertoara. Prema zvaničnim izvještajima CISAC-a, Crna Gora je visoko pozicionirana na svjetskoj ljestvici kada je u pitanju poštovanje autorskih muzičkih prava u odnosu na broj stanovnika i BDP, a prema poslednjem izvještaju za 2021. godinu Crna Gora je zauzela visoko 5. mjesto u svijetu. Od juna 2017. godine PAM CG je član BIEM-a, međunarodne organizacije društava za mehanička prava.

Raičević se, u konačnom, zahvalio Delegaciji EU u Podgorici i Centru za građanskog obrazovanje na ukazanom povjerenju i podršci za realizaciju  projekta “Muzika za sve” i naglasio da potencijal intelektualne svojine i kulturnih i kreativnih industrija u Crnoj Gori nažalost još nije dovoljno iskorišćen. “Svi zajedno moramo doprinijeti stvaranju bolje budućnosti i bržem privrednom oporavaku kroz razvoj kulturnih i kreativnih industrija uz efikasnu zaštitu intelektualne svojine.”

Učesnici su saglasni da je Konferencija bila odlična platforma za dijalog svih zainteresovanih strana kako bi se dodatno podigla svijest javnosti o značaju i obavezi poštovanja prava intelektualne svojine, kao atributa njenog daljeg razvoja.

Konferenciji su, pored predstavnika Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, Delegacije EU u Crnoj Gori i Centra za građansko obrazovanje, prisustvovali i predstavnici Privrednog suda Crne Gore, Uprave za inspekcijeske poslove, Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu, Privredne komore Crne Gore, Nacionalne turističke organizacije, Muzičkog centra Crne Gore, kao i jedan broj korisnika autorskih muzičkih djela i muzičkih autora.

Konferencija je organizovana u okviru projekta „Muzika za sve! – Jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva iz oblasti zaštite autorskog i srodnih prava u Crnoj Gori“, koji realizuje PAM CG u partnerstvu sa NVO „STIVI“ i KIC-om „Budo Tomović“ a podržan je kroz program Evropske unije pod nazivom “OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“,  koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje (CGO), u partnerstvu sa njemačkom fondacijom Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), NVO Centrom za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore (CZIP) i NVO Politikon mrežom. Projekat je finasirala Evropska unija, a kofinansiralo Ministarstvo javne uprave.

U Budimpešti je 8. decembra održan seminar na temu “Izazovi i strategije kolektivnih organizacija u centralnoj i istočnoj Evropi u postkovid periodu”.

Seminar je otvorio Generalni direktor CISAC-a g-din Gadi Oron. G-din Mitko Chatalbashev, regionalni direktor CISAC-a za Evropu, u svojoj prezentaciji i analizi rezultata rada članica, pohvalio je rad PAM-a CG i istakao da je u poslednjih nekoliko godina PAM CG postigao impresivne rezultate.

Zahvaljujući aktivnostima PAM-a CG, Crna Gora je visoko pozicionirana u svijetu kada je u pitanju kolektivna zaštita autorskih muzičkih prava.

Seminar je organizovao CISAC (Međunarodna konfederacija društava autora i kompozitora) za članice centralne i istočne Evrope, a ispred PAM-a CG seminaru su prisustvovali predsjednik Upravnog odbora g-din Dejan Božović i dugogodišnji istaknuti član g-din Darko Nikčević.

Na osnovu člana 22 Statuta NVO Organizacije za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG, Upravni odbor je na elektronskoj sjednici održanoj dana 25.11.2022. godine, donio Odluku o sazivanju Opšte skupštine članova, sa sljedećim →

CISAC (Međunarodna konfederacija društava autora i kompozitora), čiji je član i PAM CG, tradicionalno godišnje objavljuje: „Izvještaj o globalnim prihodima od autorskih prava“ kojim su obuhvaćeni sveobuhvatni podaci i analize prihoda svih repertoara na globalnom nivou.
CISAC-ov izvještaj za 2021. godinu pokazuje da je djelovanje Organizacije za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG na zavidnom petom mjestu u svijetu kada su u pitanju zaštita i poštovanje autorskih muzičkih prava u odnosu na ukupne vrijednosti roba i usluga ostvarenih u nacionalnoj ekonomiji, uključujući i vrijednost stranih kompanija u zemlji.
U Izvještaju su navedene i sljedeće informacije i podaci:
– Globalna naplata tantijema za autore svih repertoara porasla je u 2021. godini za 5,8% na ukupno 9.6 milijardi eura. Međutim, naplata ostaje i dalje znatno ispod nivoa prije pandemije COVID19.

– Uprkos povećanju digitalnih tantijema od 27,9% uz pomoć porasta “striming” pretplata, ukupna naplata u 2021. godini u svijetu je i dalje za 5,3% niža nego u 2019. godini. Ovaj rezultat pokazuje katastrofalan uticaj dvogodišnjeg pada prihoda od javnih izvođenja, ali i veliki potencijal za dalji digitalni rast i hitnu potrebu za mjerama kojima bi se omogućila veća vrijednost autora na tržištu striminga.

– Prihodi od nastupa na koncertima i priredbama (nastupi uživo) ostali su gotovo nepromijenjeni u 2021. godini i iznosili su 1,6 milijardi eura, ali su i dalje 45,8% ispod ukupnog iznosa od 2,9 milijardi eura prije pandemije u 2019. godini;

– Prihodi od TV i radija, najveceg izvora tantijema za autore, ostali su relativno snažni tokom pandemije, ali su zabilježili blagi pad od 1,8% u 2021. godini;

– Muzički repertoar je bio jedini repertoar koji je zabilježio povećanje prihoda u 2021. godini, sa rastom od 7,2%. Dramska umjetnost zabilježila je pad prihoda od 13,8%, audiovizuelni sektor od 2,8%, književnost od 3,9%, a likovna umjetnost od 1,2%.

Glavni direktor CISAC-a Gadi Oron je komentarišući rezultate poslovanja autorskih društava u cijelom svijetu istakao da su kolektivna društva ostvarila impresivno dostignuće prethodne godine u odnosu na veliki pad prihoda u 2020. godini. „Mnoga društva su nedostatak prihoda od koncerata i javnih nastupa nadoknadili ubrzanjem digitalnog licenciranja, međutim posao oko oporavka je samo djelimično završen. Mnogo je više prostora za rast, a da bismo to postigli, treba povećati vrijednost kreativnih djela na digitalnom tržištu i tu tražiti i promovisati pravedniji ekosistem za autore tih djela.”

Izvršni direktor PAM-a CG Vasilije Raičević: “Ovaj impresivan rezultat ide u prilog činjenici da Crna Gora sazrijeva kada je u pitanju prihvatanje vrijednosti EU na polju zaštite autorskih prava. Efikasno kolektivno ostvarivanje autorskih muzičkih prava jedan je od uslova za pristupanje Crne Gore Evropskoj uniji, čemu PAM CG daje veliki doprinos. Treba podsjetiti da autorska muzička prava stranih i domaćih muzičkih autora na teritoriji Crne Gore reprezentuje i štiti PAM CG koji ove godine realizuje projekat “Muzika za sve!”- Jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva iz oblasti zaštite autorskog i srodnih prava u Crnoj Gori, a koji je podržan od strane EU. CISAC-ov Izvještaj i podrška EU nas ohrabruju da nastavimo sa realizacijom planiranih programskih aktivnosti u cilju što bolje i efikasnije zaštite autorskih muzičkih prava ali i pozicioniranju Crne Gore u društvu razvijenih zapadnih država kada su u pitanju zaštita i poštovanje autorskih muzičkih prava”.

PAM CG