“NVO Ugostitelji Crne Gore” je 14.07.2022. godine iznijela paušalne, neutemeljene, neprovjerene i nestručne tvrdnje, kojima pokušava da naruši ugled PAM-a CG, kao kolektivne organizacije za zaštitu autorskih muzičkih prava u Crnoj Gori koja okuplja preko 600 domaćih i preko 4,5 miliona inostranih muzičkih autora i koja je već duži niz godina, zajedno sa nadležnim javnopravnim organima Crne Gore za oblast intelektualne svojine, prepoznata kao glavni stožer ostvarivanja, zaštite i unapređenja ove pravne oblasti. Podsjetićemo da je PAM CG u značajnoj mjeri doprinio privremenom zatvaranju pregovaračkog Poglavlja 7 – Pravo intelektualne svojine.

Nama, a i javnosti je poznat rukopis poznatog budvanskog hotela, jer više od deset godina bez stida, korupcijom i na silu pokušavaju, isključivo za sebe, da obezbijede besplatno korišćenje autorske muzike, i pored toga što im je poznato da je neovlašćeno korišćenje autorske muzike isto što i krađa materijalne stvari. I dok ubjedljivo najveći broj ugostitelja poštuju zakon i imovinska prava autora muzike, sa kojima imamo izuzetno dobru saradnju, rukovodstvo tog budvanskog hotela ne priznaje Zakon koji je u potpunosti usaglašen sa Direktivom EU o kolektivnim organizacijama, ne priznaju ni međunarodne konvencije, ne priznaju sudove jer na njima gube sve sporove, ne priznaju imovinska prava – svojinu fizičkih lica – autora, za njih ne važe ni odredbe iz zakona: “Za svako iskorišćavanje autorskog djela od strane drugog lica autoru pripada pravična naknada“ i „Korisnik ne smije koristiti predmet zaštite bez pribavljenog ovlašćenja“, oni su jednostavno odlučili da autorsku muziku koriste besplatno. To što oni žele je moguće jedino u uslovima suspenzije crnogorskog Ustava i naših zakona, u uslovima suspenzije međunarodnih ugovora i konvencija. A nije moguće u vremenu kada naša zemlja čvrsto teži članstvu u EU, nije moguće u uslovima snažne podrške rukovodstvu PAM-a CG od strane crnogorskih autora, nije moguće u situaciji u kojoj PAM CG ostvaruje punu saradnju sa svim sestrinskim organizacijama, na svim kontinentima planete Zemlje, a čije autore PAM CG takođe štiti.

U tekstu je iznesena neistina da “računi za naplatu stižu bez potpisanih ugovora, kao i bez osnova za naknadu”. S tim u vezi ističemo da PAM CG više od 5 (pet) godina unazad ne ispostavlja fakture korisnicima autorskih muzičkih djela sa repertoara PAM-a CG sa kojima nema potpisan ugovor, mada bi se sve sporne fakture mogle provjeriti pred sudom. Kada je u pitanju plaćanje naknade za korišćenje autorskih muzičkih djela ističemo da je Zakonom o autorskom i srodnim pravima propisana obaveza plaćanja ove naknade bez obzira da li je zaključen ugovor, odnosno izdato ovlašćenje od PAM-a CG. To nedvosmisleno potvrđuje i sudska praksa u brojnim sporovima koji su vođeni pred Privrednim sudom Crne Gore, Apelacionim sudom Crne Gore i Vrhovnim sudom Crne Gore.

Autori teksta ili nisu pročitali Zakon o autorskom i srodnim pravima ili ne znaju da ga tumače, pri tome se služe i neistinama pa tvrde da “računi stižu i za one objekte koji su odavno zatvoreni i više ne posluju i da računi stižu i onim ugostiteljima koji rade samo ljeti a u zimskim mjesecima su im objekti zatvoreni”.

Neosnovanost citiranih navoda proizilazi iz člana 168 Zakona o autorskom i srodnim pravima kojim je jasno propisana obaveza korisnika da organizaciji za kolektivno ostvarivanje prava “….dostavi informacije kojima raspolaže o korišćenju prava“ …… “koje su potrebne za naplatu prihoda od prava i raspodjelu iznosa koji pripadaju nosiocima prava“. Naravno da ova zakonska odredba podrazumijeva i obavezu korisnika da prijavi period kada ne obavlja djelatnost, odnosno da obavijesti kolektivnu organizaciju o datumu kada je potpuno prestao da obavlja djelatnost jer su ti podaci neophodni za obračun i naplatu prihoda od prava. Neistina je da je neki ugostiteljski objekat informisao PAM CG o period kada ne radi, a da mu je PAM CG nakon toga za taj period ispostavio fakturu.

Nije jasno na osnovu kojih analiza ili podataka se u spornom tekstu tvrdi “da su cijene, u poređenju sa zemljama regiona, enormno visoke”. Radi otklanjanja svake sumnje i sprečavanja stvaranja pogrešne slike kod javnosti ističemo da aktuelnu tarifu nije donio PAM CG već nadležni javnopravni organ. Ukazujemo da je Ministarstvo ekonomskog razvoja i turizma formiralo radnu grupu sa zadatkom da preispita sve važeće tarife. U radnoj grupi su, pored predstavnika Ministarstva i predstavnici Privredne komore Crne Gore, Unije poslodavaca i kolektivnih organizacija. Napominjemo da su tarifom jednako nezadovoljni i autori.

Koliko su autori teksta neupućeni u kolektivno ostvarivanje prava u našoj državi, Evropi i cijelom svijetu najbolje pokazuje njihova konstatacija “da je nedopustivo da naplatu autorskih prava vrši nevladina organizacija PAM umjesto to da radi država”. Autori objavljenog teksta bi morali da znaju da u Evropi i na cijeloj planeti Zemlji ne postoji država koja vrši naplatu autorskih prava, i da je CISAC – krovna svjetska konfederacija autorskih društava i kompozitora nevladina organizacija.

Kada je u pitanju predlog iz objavljenog teksta: “ako država ne želi da preuzme posao PAM-a onda neka omogući da se tim poslom bavi i neko drugi, a ne samo NVO PAM”, već smo objasnili besmislenost i neosnovanost predloga da država naplaćuje naknadu za autorska prava. Što se tiče drugog predloga da država omogući da se tim poslom bavi i neko drugi, autori objavljenog teksta trebali bi da znaju da je država zakonom omogućila da, pod određenim uslovima, i neko drugi zastupa autore, koji ih za to angažuju i koji su se prethodno izuzeli iz sistema kolektivne zaštite. Treba znati da autori ne moraju svoja prava da ostvaruju preko PAM-a CG, već da to mogu da čine i individualno.

Dakle, objavljeni tekst je satkan od neistina, neznavenih konstatacija i konstrukcija, čime je autorima nanijeta šteta, nanijeće štetu i ugostiteljima koji po njihovim instrukcijama i nagovoru pokušaju neovlašćeno da koriste autorsku muziku, jer neovlašćeno korišćenje autorske muzike je isto što i krađa materijelne stvari.

U konačnom, PAM CG će nastaviti da za račun muzičkih autora savjesno i odgovorno vrši zaštitu i ostvarivanje njihovih autorskih prava, te da svojim aktivnostima doprinosi daljem kulturnom i sveukupnom razvoju i napretku Crne Gore.

PAM CG

U multimedijalnoj sali PAM-a CG održan je seminar na temu “Muzička industrija i razvoj autorske muzičke scene u Crnoj Gori”. Na početku seminara, učesnike je pozdravio Dejan Božović, predsjednik UO PAM-a CG. Prisutni, uglavnom muzički autori, imali su priliku da saznaju nešto više o muzičkoj industriji, muzičkim autorskim pravima na digitalnim servisima, zaštiti imovinskih prava autora u sudskim postupcima, razvoju muzičke scene u Crnoj Gori kao i značaju medija za afirmaciju domaćeg autorskog muzičkog stvaralaštva.

Kako PAM CG ima zaključene ugovore sa servisima kao što su YouTube, Spotify, Facebook i dr. predstavljen je način obrade podataka i zaštite autorskih prava na digitalnim servisima. Na ovim prostorima korišćenje pretplatničkih striming servisa za muziku je na jako niskom nivou, dok je striming domaće muzike u stranim zemljama zanemariljiv u odnosu na strimove strane muzike, zbog čega su naknade iz inostranstva niske, kazao je Srećko Barbarić iz SOKOJ-a (Organizacije za zaštitu autorskih muzičkih prava iz Srbije).

Rodoljub Stojanović, osnivač i izvršni direktor “Multimedia music”, “Ricom publishing / Universal Music Publishing Licensee” govorio je o zanačaju autorskih prava kroz savremen način funkcionisanja muzičke industrije. Pored toga, kazao je da Privredna komore Crne Gore treba da podrži razvoj kulturnog i kreativnog sektora davanjem snažne podrške kolektivnom ostvarivanju autorskih muzičkih prava kao što je to slučaj u regionu i razvijenim zapadnim državama. Država gubi porez od svih korisnika koji ne plaćaju naknadu za korišćenje muzike. Organizacije kao što je PAM CG plaćaju velike poreze što kroz PDV što kroz autorske honorare autora koji su im povjerili svoju zaštitu. Iskustva iz regiona pokazuju da učešće kulturne i kreativne industrije u BDP ide i do 6%, a pored toga predstavljaju veliki izvor prihoda i zapošljavanja.

Pravni zastupnik PAM-a CG Ibrahim Smailović upoznao je prisutne sa  zaštitom muzičkih autorskih imovinskih prava pred sudom, kako u odnosu na legalne korisnike koji neuredno izvršavaju ili ne izvršavaju obavezu plaćanja utvrđene naknade za korišćenje autorskih muzičkih djela, u kom slučaju se podnosi predlog za prinudnu naplatu potraživanja, tako i u odnosu na nelegalne korisnike, u kom slučaju se podnosi tužba nadležnom sudom. Pojasnio je pravila procedure u oba navedena slučaja i ocijenio da je Privredni sud Crne Gore, kao nadležan za ovu vrstu sporova, efikasan kada je u pitanju njihovo rješavanje, što ima posebnu važnost za dalje unapređenje zaštite autorskih muzičkih prava.

Ivan Ivanović, autor i osnivač udruženja „STIVI MUSIC“,  osrvnuo se na trenutno stanje autorske muzičke scene uz konstataciju da su se stvari generalno promijenile na bolje, ali da preostaje još mnogo rada kako bi se sistemski uredile različite oblasti, zbog čega je važno da se mladi autori uključe u rad kolektivnih organizacija.  “Svi zajedno treba da damo doprinos unaprjeđenju sistema kolektivne zaštite autorskih prava i jačanju naših organizacija.“

Posljednje izlaganje bilo je posvećeno ulozi medija u podršci i promociji domaće autorske muzičke scene. Muzički serijal Obrati pažnju, emitovan na Javnom servisu,  dobar je primjer kako propagirati autorski rad, čuvati tradicuju i pružiti šansu mladim autorima i izvođačima. Sa preko 40 emitovanih epizoda, muzička scena je postala bogatija i za preko 200 snimaka, uključujući veliki broj autorskih, kao i savremenih obrada crnogorskih izvornih pjesama. Benefiti tog projekta su višestruki i dobar zamajac za razvoj muzičke scene u Crnoj Gori, istakao je novinar i urednik emisije Dražen Bauković.

Seminar je završen diskusijom u kojoj su učešće uzeli brojni autori. Ono što je dodatna vrijednost seminara je umrežavanje i povezivanje autora iz cijele Crne Gore, kao i nagovještaj većeg učešća autorki u radu PAM-a CG.

Moderator seminara je bila Anja Zagorac, koordinator projekta “Muzika za sve!”

Seminar je organizovan u cilju realizacije projekata: „Muzika za sve! – Jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva iz oblasti zaštite autorskog i srodnih prava u Crnoj Gori“. Projekat se realizuje u okviru programa: „Organizacije civilnog društva u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“ koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje u saradnji sa partnerima i saradnicima. Projekat finansira Evropska unija, a kofinansira Ministarstvo javne uprave.

Organizacija za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG,  Organizuje edukativnu radionicu, pod nazivom “Muzička industrija i razvoj autorske muzičke scene u Crnoj Gori”, u cilju realizacije projekata: „Muzika za sve! – Jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva iz oblasti zaštite autorskog i srodnih prava u Crnoj Gori“.

Projekat se realizuje u okviru programa: „Organizacije civilnog društva u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“ koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje u saradnji sa partnerima i saradnicima. Projekat finansira Evropska unija a kofinansira Ministarstvo javne uprave.

Prisutni će biti u prilici da čuju nešto više o muzičkoj industriji, muzičkim autorskim pravima na digitalnim servisima, zaštiti imovinskih prava autora u sudskim postupcima, razvoju muzičke scene u Crnoj Gori kao i značaju medija za afirmaciju domaćeg autorskog muzičkog stvaralaštva.

Edukativna radionica će se održati  23. juna u Multimedijalnoj sali PAM-a CG, ul  Dr Vukašina Markovića br. 112  sa početkom u 10 časova.

Zbog ograničenog broja mjesta, molimo sve zainteresovane članove da potvrde svoje prisustvo na e-mail adresu anja.zagorac@pam.org.me

Pozivamo korisnike autorskih muzičkih djela (TV i radio emitere, turističko – ugostiteljske objekte, prodajne i zanatske objekte, muzičke festivale i dr.) da, shodno obavezi iz Zakona o autorskom i srodnim pravima, od Organizacije za zaštitu prava autora muzike Crne Gore – PAM CG pribave potrebno ovlašćenje za korišćenje tih djela, kako bi legalno koristili muziku i izbjegli povredu autorskih muzičkih prava, kao i nepotrebno izlaganje sudskim troškovima. Ovlašćenje se izdaje na osnovu podnesenog Zahtjeva za izdavanje ovlašćenja za korišćenje autorskih muzičkih djela koji podnose korisnici, a koji se može preuzeti na sajtu PAM-a CG www.pam.org.me (Korisnici – Ovlašćenja za korišćenje repertoara PAM CG – izabrati odgovarajući zahtjev u zavisnosti od mjesta i načina korišćenja autorskih muzičkih djela).

Popunjen, potpisan i ovjeren Zahtjev se može dostaviti putem redovne pošte na adresu: PAM CG, ul. Dr Vukašina Markovića br 110/112, Podgorica ili na e-mail korisnici@pam.org.me

Korisnici mogu preuzeti Ovlašćenje u poslovnim prostorijama PAM-a CG, na gore navedenoj adresi, svakog radnog dana od 11-14 časova.

Izdavanje navedenog ovlašćenja predviđeno je članom 165 Zakona o autorskom i srodnim pravima („Sl. list CG“, br.37/11, 53/16 i 145/21) kojim je, u stavu 8 ovog člana, propisano da korisnik ne smije da koristi predmet zaštite bez izdatog ovlašćenja.

Korisnici kojima je izdato ovlašćenje za korišćenje autorskih muzičkih djela imaju status legalnih korisnika tih djela.

Za sve dodatne informacije korisnici se mogu obratiti nadležnoj službi PAM-a CG na broj tel. 020/291-035 ili putem e-maila: korisnici@pam.org.me